In de Peer Support training voor het UMCU leiden we een groep professionals op die collegiale opvang gaan verzorgen na een medisch incident. Dit wordt Peer support genoemd. Dat opvang nodig is van collega’s die geconfronteerd worden met een medisch incident of calamiteit lijkt mij evident. 

Er heerst rondom dit thema nog steeds een taboe-achtige sfeer. Als professional wil je optimale zorg verlenen. Op het moment dat er zich een medisch incident voordoet heeft dit veel impact op alle betrokkenen. Het alleen moeten verwerken van het gebeurde, komt in de medische wereld helaas nog veel voor. Naast schaamte komen gevoelens van schuld en angst voor herhaling van een ‘fout’ vaak voor.

Wellicht goed bedoelde opmerkingen van collega’s als ‘ach het is inherent aan het vak’, zijn als ondersteuning om met dit leed om te gaan op zijn zachts gezegd niet helpend. De impact op de betrokkene kan zo ver reiken dat artsen of verpleegkundigen stoppen met hun vak. 

Roepen dat er een meer open cultuur rondom incidenten moet komen is niet voldoende. Wat wel helpt is laagdrempelige hulp van directe collega’s en collega’s die een voorbeeld stellen door zelf open te zijn over wat hen is overkomen. Als je hoort van een collega dat het volkomen normaal is als je je ellendig voelt na een incident, is dat een eerste stap richting verwerking.

Ik gun dan ook iedere zorgprofessional een peer supporter om daarmee gedachten en gevoelens te kunnen delen na een medisch incident, of calamiteit. Ik hoop dat ondersteuning door collega’s zo normaal wordt dat we over een aantal jaren kunnen zeggen dat intercollegiale opvang hoort bij het werk. De zorg die je aan een patiënt verleent, mag je ook voor jezelf vragen. Dit is de manier om je vak met plezier en toewijding te blijven kunnen uitoefenen. 

Een warm welkom, verkondigen we in allerlei trainingen, is één van de belangrijkste dingen in een organisatie. Het allereerste moment van contact. Als vakidioot ben ik zelf nogal dwangmatig met het analyseren van de warme welkoms. Als ik binnenkom in een organisatie, bij de tandarts, in winkels of bij de bakker probeer ik te voelen of ik echt welkom ben en te bedenken waar dat hem inzit.

Zo bracht ik onlangs als patiënt een bezoek aan een ziekenhuis. Als patiënt ben je soms wat gespannen voor het bezoek en zodoende extra gevoelig voor het warme welkom. Enscenering van de binnenkomst: vrouw, receptioniste die half over haar bril keek en mijn voorganger op zeer indringende wijze, met een steeds hoger oplopende intonatie van ergernis probeerde duidelijk te maken waar hij naar toe moest.

Vervolgens was ik ‘aan de beurt’. Vriendelijk vroeg ik de vrouw of mijn ponsplaatje nog in orde was. Zij attendeerde mij luidkeels op het feit dat ik op de website had kunnen lezen dat Het Systeem veranderd was. Ik kreeg gelijk allerlei visioenen bij wat ze met “het Systeem” bedoelde. “Kunt u mij dan uitleggen wat er is veranderd?”, vroeg ik op vriendelijke toon. Dit was echter teveel voor haar, ik moest mijn ID laten zien of rijbewijs (ondertussen voelde ik me een voortvluchtige crimineel). Toen ik mijn ID weer wilde opbergen zei de vrouw:“Die moet u niet opbergen, die moet u straks nog laten zien en hier heeft u een folder, die moet u maar lezen!”. Effect: ik voelde me een zeer lastige patiënt en was nog meer gespannen dan ik al was. Van een warm welkom was hier geen sprake.

Eenmaal in de wachtkamer riep de andere patiënt hartstochtelijk: “Wat was dat een bitch hè!”. Op de terugweg liep ik even langs de balie en zei: “Mevrouw er moet mij even wat van het hart. Ik kom hier binnen met een vraag en de manier waarop u uw antwoord formuleert komt nogal aanvallend over. Ik schrik daar nogal van en voel me helemaal niet welkom in dit ziekenhuis”. De vrouw kijkt mij half over haar bril aan en laat het oogcontact met Het Systeem even los en zegt “Excuses, maar ik ging ervan dat u dat allemaal op de website had gelezen”. 
Ik “Nou nee dus, maar excuses aanvaard”. Echt een warm en gemeend excuus was het niet en ik hoop dan volgende keer op een dubbel zo warm welkom.